Memfis było jednym z największych miast świata starożytnego. W okresie Starego Państwa (III-VI dynastia) było stolicą Egiptu. W późniejszych latach jeszcze długo nie traciło na znaczeniu. Dziś o jego wielkości świadczą już niestety tylko ruiny.
Egipt | Gigantyczny posąg Ramzesa II, Memfis (2007-06-438 by Vyacheslav Argenberg na licencji CC BY 2.0)
Historia Memfis
Wedle legend i tradycji Memfis zostało założone przez Menesa – faraona, który zjednoczył Górny i Dolny Egipt. Informację taką przekazuje też Herodot.
Pierwsza nazwa miasta brzmiała Inebu-Hedż i oznaczała „Biały Mur”. W czasach Średniego Państwa upowszechniła się nazwa Anch-taui („Którym żyją oba kraje” – dwoma krajami określano zjednoczony Egipt), która podkreślała położenie miasta pomiędzy Górnym a Dolnym Egiptem.
„Memfis” jest grecką wersją nazwy „Men-nefer” („Doskonałe Trwanie”). Nazwa ta, początkowo używana tylko w odniesieniu do zbudowanej niedaleko piramidy Pepi I, za panowania XVIII dynastii utożsamiana była już z całym miastem.
Miasto zyskało na znaczeniu w czasach III dynastii. Manethon, kapłan żyjący w III w. p.n.e., który napisał historię Egiptu i sporządził listę władców, nazywa III i IV dynastię dynastiami memfickimi. O wadze miasta świadczy też jego rozległa, ciągnąca się przez 30 km nekropola. Obejmuje ona Dahszur, Sakkarę, Abusir, Abu Gurab, Gizęi Abu Roasz.
Egipt | Posąg Ramzesa II w Memfis (2007-06-435 by Vyacheslav Argenberg na licencji CC BY 2.0)
Najistotniejszą budowlą Memfis była świątynia Ptaha, najważniejszego bóstwa memfickiego, patrona rzemieślników i stwórcy człowieka. Świątynia została wzniesiona już w czasach Starego Państwa, a faraonowie rozbudowywali ją aż do Epoki Późnej. Niedaleko świątyni wzniesiono mniejsze budowle o charakterze religijnym oraz pałac faraona Merenptaha z XIX dynastii.
Rola miasta była wciąż bardzo duża w czasach Średniego i Nowego Państwa. Niektórzy badacze wysuwają nawet hipotezę, że w Nowym Państwie to Memfis było centrum politycznym państwa, a Teby odgrywały jedynie rolę centrum religijnego. Zresztą również w kwestiach religijnych Memfis nie pozostawało w tyle – Ptah nadal był jednym z głównych bóstw panteonu egipskiego. Miasto było ponadto ważnym ośrodkiem handlowym i edukacyjnym. Wiele budynków wzniósł w Memfis Ramzes II.
Choć Aleksander Wielki został koronowany na faraona w memfickiej świątyni Ptaha, a miasto utrzymało swoje znaczenie za panowania Ptolemeusza I, okres ptolemejski oznaczał dla Memfis usunięcie się w cień i ustąpienie miejsca innym ośrodkom, z Aleksandrią na czele. W epoce rzymskiej miasto miało już znaczenie marginalne, a w czasach bizantyjskich i koptyjskich praktycznie przestało istnieć.
Egipt | Częściowo ocalała piramida, Memfis (Memphis Pyramid by llee_wu na licencji CC BY-ND 2.0)
Dzisiejsze Memfis
Ruiny Memfis znajdują się na zachodnim brzegu Nilu, ok. 20 km na południe od Kairu, niedaleko wioski Mit Rahina. Dziś z ogromnego niegdyś miasta pozostały już tylko ruiny pochodzące z czasów Nowego Państwa oraz późniejszych. Wiele zabytków było stopniowo rozbieranych, a budulec wykorzystywano do wznoszenia nowszych domostw. Najwięcej kosztowało Memfis powstanie nowych stolic Egiptu arabskiego – najpierw Fustatu, a następnie Kairu.
Na terenie dawnego Memfis powstało muzeum open air, w którym obejrzeć można ocalałe zabytki oraz pozostałości starożytnych budowli. Do najbardziej imponujących artefaktów znajdujących się na terenie muzeum należą 10-metrowy wapienny posąg Ramzesa II oraz ważący ponad 80 ton alabastrowy sfinks, stojący niegdyś przed świątynią Ptaha. W muzeum można podziwiać również granitowe posągi Ramzesa II.
Oprócz wielkiego posągu sfinksa i kolosów Ramzesa niewiele pozostało z monumentalnej niegdyś świątyni Ptaha. Na terenie muzeum można obejrzeć elementy architektoniczne i posągi pochodzące ze świątyni.
W Memfis znajdują się również ruiny innych, mniejszych świątyń.
Zainteresują Cię również
Legenda o księżniczce Libuszy
Historia Ukrainy
Vasco da Gama – portugalski żeglarz i odkrywca
Historia Turcji w pigułce
Historia Meksyku
Piraci berberyjscy
