W każdym mieście Tunezji znajduje się meczet, ale Wielki Meczet w Kairuan jest najważniejszy ze wszystkich. Kairuan, to najbardziej święte miasto muzułmanów w Tunezji i czwarte (po Mekce, Medynie i Jerozolimie) w całym islamie.
Zarówno świątynia, jak i całe miasto zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Tunezja | Widok na Wielki Meczet (_DSC9317 by Ed Kirby na licencji CC BY-SA 2.0)
Historia Wielkiego Meczetu
Wielki Meczet, albo Meczet Sidi Uqba, został zbudowany ok. 670 r. W tym roku arabski dowódca Uqba ibn Nafi, który dokonał podboju Afryki Północnej, założył w pustynnym miejscu miasto-obóz Kairuan. Nazwa pochodzi od arabskiego kairuwân, co oznacza „miejsce postoju karawan”. Po śmierci Uqba przybrał aureolę muzułmańskiego świętego. Jego imię na wieki upamiętnił Wielki Meczet miasta.
Miasto rozwinęło się po VIII wieku w centrum arabskiej kultury i stało się ostoją islamu w Afryce Północnej. Początkowo budynek meczetu nie był zbyt imponujący. W 724 r. przeprowadzono pierwszą przebudowę meczetu wraz z dobudowaniem w kompleksie minaretu. Minaret po zmianach dokonanych w 836 r. pozostaje najstarszym, zachowanym do naszych czasów w świecie islamskim obiektem tego rodzaju. Ponieważ Meczet Sidi Uqba był o wiele mniejszy od dzisiejszego, minaret znajdował się poza jego murami. W pierwszych wiekach islamu minarety zwykle wznoszono jako oddzielne budowle, chociaż w ścisłym związku z meczetami.
Kilka dziesiątków lat później, namiestnik Abbasydów zburzył dotychczasowy meczet i w latach 773-774 zbudował nowy, zachowując na pamiątkę Sidi Uqby tylko minaret i mihrab (nisza w sali modlitw wskazująca kierunek Mekki).
Za panowania Aghlabidów meczet przeszedł kilka etapów budowy i osiągnął tę wielkość, która istnieje do dzisiaj. Sala modlitewna stała się podobna do kamiennego lasu, w którym naliczono około 400 kolumn. Wtedy też powstał nowy, wspaniały mihrab z białego marmuru, pokrytego ażurową rzeźbą.
Tunezja | Wielki Meczet, albo Meczet Sidi Uqba, został zbudowany ok. 670 roku (The Great Mosque at Kairouan by Leonora (Ellie) Enking na licencji CC BY-SA 2.0)
Wygląd Wielkiego Meczetu
Mihrab Wielkiego Meczetu jest jednym z najwspanialszych pomników islamskiej sztuki monumentalno-dekoracyjnej. Głębokość niszy wynosi 2 m, szerokość ponad 1,5 m i wysokość 4,5 m. Ściana za mihrabem, odpowiednio wyprofilowana i ukształtowana, wzmacnia kontrast światła i cieni, co podkreśla rysunek marmurowych rzeźb.
Twórcy Wielkiego Meczetu w Kairuan w pełni zrezygnowali z zastosowania tradycyjnej mozaiki (smalt) – dziedzictwa sztuki bizantyjskiej, i zastąpili ją własnymi pomysłami czerpiąc natchnienie z osiągnięć arabskich mistrzów.
Drugą znakomitą atrakcję Meczetu Sidi Uqba stanowi drewniany minrab (kazalnica), najstarszy, jaki dotrwał do naszych czasów. Wykonano go z cennego dla pustynnych arabskich ziem drewna tekowego, prezentu emira z Bagdadu.
Tunezja | Wielki Meczet wpisany jest na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO (Kairouan_20120803_1995 by James Sharp na licencji CC BY-SA 2.0)
Zespół mihabra i minbara wzbogacił się w latach 1022-1023 o drewnianą maksurę (drewniana ściana albo krata wydzielająca w meczecie przestrzeń dla władcy). Być może jest to najstarszy wzór przenośnej zapory, przeznaczonej do ochrony imama przed ewentualnym atakiem podczas nabożeństwa.
Głuche mury meczetu wzmocnione są różnej wielkości wypustami. Z powodu pochyłości terenu wysokość ścian jest różna: od 10 m w niskim miejscu do 8 m na wywyższeniu. Powierzchnia świątyni tworzy trapez udanie wpisujący się w rzeźbę okolicy. Najdłuższe boki mają po 120 m, a krótsze – 70 m i 74 m.
Wyraźna nieregularność masywnych ścian skrywa doskonale przemyślaną kompozycję sali modlitewnej. Całą jej przestrzeń regularnie wypełniają niewysokie kolumny. Wykonane z różnokolorowego marmuru, porfiru i granitu, zwieńczone pięknymi kapitelami z białego marmuru, pochodzą z ruin antycznych miast rzymskiej Afryki. Szesnaście arkad dzieli salę modlitw na siedemnaście naw, prowadzących do ściany z mihrabem.
Potężny, trzypiętrowy minaret o wysokości 31,5 m zachował formę dawnej budowli obronnej. Łączy w sobie cechy bastionu, baszty obserwacyjnej i latarni morskiej – poprzedników minaretów w Afryce Północnej. Ściany mają grubość ponad 3 m. Na dole są ułożone z ciosanego kamienia, potem z kamiennych płyt, a na górze – z cegły.
Turyści mogą wchodzić na dziedziniec meczetu; sala modlitewna dostępna jest dla wyznawców islamu.
Tunezja | Wielki Meczet - dziedziniec (Kairouan_20120803_1978 by James Sharp na licencji CC BY-SA 2.0)
Zainteresują Cię również
Kaplica Sykstyńska – 20 faktów i ciekawostek
Pamukkale - wapienne tarasy
Świątynia Oktawiana Augusta w Puli
Portugalskie obiekty na liście UNESCO
Cerkiew św. Łazarza w Larnace
Sobór Mądrości Bożej w Kijowie – historia
