Eskişehir(Eskisehir), malownicza miejscowość położona w Środkowej Anatolii, przygotowuje się do objęcia bardzo poważnej funkcji: tureckiej Stolicy Kultury 2013.

Dzieła tureckich pisarzy coraz częściej pojawiają się na naszych półkach. Warto po nie sięgać, bo dzięki nim poznamy nie tylko ciekawe fabuły, ale także kulturę tego wspaniałego kraju. Poniżej przedstawiamy sylwetki najsławniejszych tureckich pisarzy.

Miłośnicy kina i Turcji koniecznie muszą obejrzeć wzruszający i pełen życiowych zawirowań film pt. „Stambuł”. Obraz w bardzo subtelny sposób przedstawia samotność, rozczarowanie i nadzieję na nową miłość.

Klasyczne naczynia osmańskie są jedynymi z najpiękniejszych przykładów ceramiki islamskiej. Tureckie wzornictwo łączy wpływy rękodzieła z Chin, Bizancjum, krajów arabskich i Persji z oryginalnymi akcentami tureckimi.

Dywany należą do najbardziej znanych form tureckiej sztuki użytkowej. Dywan od wieków pełnił bardzo ważną rolę społeczną, ekonomiczną i religijną w społeczeństwach tureckich.

Turcja to niezwykle piękny, wielobarwny kraj. Jest kilka filmów, szczególnie wartych uwagi, w których stanowi ważne tło. Po obejrzeniu kadrów z tego słonecznego kraju z pewnością nie jedna osoba zapragnie ponownie tam wrócić.

Turcja | Kadry Stambułu coraz częściej goszczą na naszych ekranach (Istiklal Cadessi, Istanbul by wnhsl na licencji CC BY 2.0)

Uprowadzona 2

„Uprowadzona 2” to francuski film sensacyjny w reżyserii Oliviera Megatona. Podczas wypoczynku w Stambule, główny bohater wraz z żoną zostają porwani przez ojca zamordowanego chłopaka ("Uprowadzona"). W filmie wystąpili m.in.: Liam Neeson, Maggie Grace i Leland Jones Orser.

Stambuł

Kadry Stambułu obejrzymy w filmie o tym samym tytule. Główna bohaterka po dowiedzeniu się o zdradzie męża postanawia wyjechać do Turcji. Tam poznaje mężczyznę, dzięki któremu zakochuje się w Turcji...

Zimowy sen

„Zimowy sen” jest kolejnym filmem wartym uwagi z Turcją w tle. Opowiada on o relacji emerytowanego aktora z rodziną. Sceny do filmu zostały nagrane w Uçhisar i Kapadocji. Piękne, zimowe krajobrazy robią ogromne wrażenie. ”Zimowy sen” otrzymał Złotą Palmę.

Pewnego razu w Anatolii

Film „Pewnego razu w Anatolii” odniósł duży sukces podczas 64. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes, gdzie otrzymał nagrodę Grand Prix. Jest to turecko-bośniacki dramat psychologiczny opowiadający o… morderstwie. Co ciekawe, reżyser nie skupia się tylko na tym wątku.

Klimaty

„Klimaty” to film z 2006 roku w reżyserii Nuri Bilge Ceylan opowiadający o rozstaniu małżeństwa Isy i Bahara. Zobaczymy tu: zauroczenie, pożądanie, tęsknotę, znudzenie i wreszcie rozpad związku. Film w całości został nakręcony w Turcji.

Turcja | Kryty Bazar, gdzie kręcone były sceny do filmu Skyfall (Spice Bazaar, Istanbul by wnhsl na licencji CC BY 2.0)

Skyfall

„Skyfall” to 23. film o losach Jamesa Bonda. W główną rolę wcielił się Daniel Craig. W filmie zobaczymy: Błękitny Meczet, pałac Topkapı, Hagia Sophia albo Kryty Bazar. Ciekawostką jest, że tureckie kadry widoczne już były we wcześniejszych częściach serii, np. w „Pozdrowieniach z Rosji” czy „Świat to za mało”.

Wspaniałe Stulecie

Serial opowiadający o losach Sulejmana Wspaniałego i jego haremu, bije rekordy popularności. Cztery sezony składają się łącznie ze 139 odcinków po nawet 150 min. Emitowany w 54 krajach. „Wspaniałe Stulecie” to idealny serial na długie, zimowe wieczory. Uwaga! Wciąga!

 

Turcy znani są z gościnności i życzliwego traktowania przedstawicieli innych kultur. Generalnie są tolerancyjni i chętni do pomocy nawet przypadkowo spotkanym osobom. Gość jest dla Turków osobą niezwykle ważną – zwłaszcza w rodzinach tradycyjnych.

Kino tureckie coraz bardziej doceniane jest poza granicami kraju. Wiele filmów, reżyserów i aktorów nagradzanych jest na festiwalach międzynarodowych.

Meczet Eski (tur. Eski Camii, czyli dosłownie „Stary Meczet”) zgodnie ze swą nazwą należy do najstarszych budynków osmańskich w Edirne. Jego wyróżniającą cechą jest pokaźnych rozmiarów kaligrafia islamska, zdobiąca zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne ściany budynku.

W dniach 17-25 listopada 2012 roku w Centrum Kongresowym TÜYAP w Stambule odbędą się trzydzieste pierwsze Międzynarodowe Targi Książki.

Stambulskie Muzeum Archeologiczne to ogromny kompleks złożony z trzech budynków. Znajdziemy tam liczne pamiątki po cywilizacjach zamieszkujących Anatolię i jej okolice oraz starożytny Bliski Wschód.

Stambulskie Muzeum Mozaiki powstało w miejscu odkrycia mozaik zdobiących niegdyś posadzki pałacu bizantyjskiego. Zaledwie kilka kroków od Placu Sultanahmet wystarczy, aby obejrzeć te wyjątkowo piękne i realistyczne przykłady mozaiki bizantyjskiej.

W Stambule mieści się wiele muzeów wartych uwagi. Jednym z nich jest prywatne Muzeum Pera założone w czerwcu 2005 roku.

Już 31 sierpnia Telewizja Polska wyemituje pierwsze odcinki nowych tureckich seriali: „Imperium miłości” i „Tysiąc i jedna noc”. Czy zdobędą tak dużą popularność jak kultowe „Wspaniałe Stulecie”?

Turcja | Stambuł nocą (Istanbul by Karsten Wentink na licencji CC BY-SA 2.0)

„Wspaniałe Stulecie” bez wątpienia bije rekordy popularności w wielu krajach. TVP postanowiła pokazać nam dwa kolejne seriale, które być może również skradną serca widzom.

„Imperium miłości” (tur. „Kurt Seyit ve Şura”) to serial kostiumowy, w którym akcja toczy się w Rosji carskiej podczas I wojny światowej. Kurt Seit, porucznik armii carskiej pochodzenia tureckiego zakochuje się ze wzajemnością w Rosjance z wyższych sfer. Serial można oglądać od poniedziałku do piątku o godzinie 14:50 na kanale TVP2. Łącznie jest 21 odcinków (2 sezony).

Drugi serial to „Tysiąc i jedna noc” (tur. „Binbir Gece”) z akcją umiejscowioną we współczesnych realiach. Życie głównej bohaterki, Sehrazat Evliyaoglu, zostaje odwrócone do góry nogami, gdy dowiaduje się, że jej syn jest chory na białaczkę i potrzebuje przeszczepu szpiku kostnego. Operacja kosztuje dwieście tysięcy dolarów. Zdesperowana kobieta prosi o pomoc swojego szefa. W roli głównej wystąpili Halit Ergenç (znany z roli Sulejmana) oraz Bergüzar Korel. Premiera serialu w polskiej telewizji odbędzie się 31 sierpnia na kanale TVP1 o godzinie 14:00. 3 sezony składające się z 90 odcinków emitowane będą od poniedziałku do piątku. Ciekawostką jest, że serial kupiło aż 60 krajów, w tym Stany Zjednoczone, Grecja i Chorwacja.

Turcja | Wiele osób po obejrzeniu "Wspaniałego stulecia" zapragnęło zobaczyć to miejsce na żywo (Contemplando el Bósforo by Carlos ZGZ na licencji CC0 1.0)

 

Mimo że Turcja zajmuje wysokie, 16. miejsce w rankingu największych ekonomicznych potęg na świecie, to jednocześnie plasuje się na 122. ze 135 pozycji, jeśli chodzi o aktywny udział kobiet w wielu dziedzinach życia publicznego.

W kalendarzu tureckim wyróżniamy 6 państwowych dni wolnych od pracy oraz dwa kilkudniowe święta religijne. Święta państwowe mają niezmienne daty, natomiast święta religijne są ruchome – ich daty wyznaczane są na podstawie kalendarza muzułmańskiego, który jest kalendarzem księżycowym, a nie słonecznym.

W marcu, z inicjatywy prezydenta Abdullaha Güla, rozpoczęła się kampania pod nazwą „Turcja czyta”. Projekt ma trzy cele: propagowanie czytania, zmniejszenie analfabetyzmu oraz nauczanie podstaw korzystania z komputera.

Turecka muzyka cieszy się coraz większą popularnością poza granicami kraju. Poniżej przedstawiamy krótką listę znanych tureckich wykonawców.

Na kanale TVP1 można oglądać bijący rekordy popularności turecki serial kostiumowy „Wspaniałe Stulecie” (tur. Muhteşem Yüzyıl) opowiadający historię panowania sułtana Sulejmana Wspaniałego.

Turcja | Serial w większości kręcony był w Stambule (Istanbul by Harold Litwiler na licencji CC BY 2.0)

Serial skupia się nie tylko na wątkach politycznych, ale i życiu w pałacu: zawiści, kłamstwie, zazdrości i intrygach w haremie.

„Wspaniałe stulecie” produkowane było w latach 2011–2014. Serial składa się z czterech sezonów, łącznie ze 139 odcinków. Z uwagi na długość odcinków, które trwają od 90 minut do 150 minut, w Polsce podzielone zostały na dwie lub trzy części.

W postać Sułtana Sulejmana Wspaniałego wcielił się urodzony w Stambule Halit Ergenç. Sułtankę Hürrem zagrała Meryem Uzerli.

„Wspaniałe Stulecie” kręcone było w Stambule, Edirne i Marmaris. Dzięki serialowi przybywa coraz więcej turystów chcących odwiedzić Turcję i zobaczyć jak żył sułtan Sulejman

Serial cieszy się ogromna popularnością nie tylko w krajach arabskich i bałkańskich. Emitowany był w 54 krajach, m.in. w: USA, Chinach, Hiszpanii, Wietnamie, Rosji i na Ukrainie.

„Wspaniałe stulecie” zdobył wiele nagród i nominacji, m.in. Antalya Television Awards w kategoriach: najlepszy serial dramatyczny i najlepszy aktor oraz Turcja Music Awards za najlepszą muzykę stworzoną do serialu.

Emisja „Wspaniałego stulecia” w Polsce rozpoczęła się 6 października 2014 roku na kanale TVP1.

„Wspaniałe stulecie” obejrzało już blisko 200 milionów widzów.

Turcja | Meczet Sulejmana, Stambuł (Sulaymaniye Mosque by Harold Litwiler na licencji CC BY-ND 2.0)

 

Miłośnicy Turcji i kina powinni zarezerwować sobie kilka dni pobytu w Warszawie. Między 23 a 30 kwietnia 2013 roku, w warszawskiej Kinotece odbędzie się 2. Tydzień Filmów Tureckich i Market Filmowy. 

Kino tureckie w Polsce (by Free-Photosna licencji Pixabay) 

2. Tydzień Filmów Tureckich i Market Filmowy organizowany jest  przez Towarzystwo Kultury i Sztuki Latarnia Magiczna (BFKS) we współpracy z Ministerstwem Kultury i Turystyki oraz Ministerstwem Spraw Zagranicznych Republiki Tureckiej.

Na program przeglądu składa się piętnaście filmów, od komedii po dramaty.

Każdego dnia zobaczyć będzie można cztery seanse, wielokrotnie nagradzane na międzynarodowych festiwalach.

Podczas niektórych seansów obecni będą: aktorzy, a także producenci, dystrybutorzy, teoretycy filmu, przedstawiciele Tureckiego Ministerstwa Kultury i Turystyki oraz członkowie BFKS.

Film otwarcia

Jednym z filmów godnych uwagi jest „Za wzgórzem” (tyt. oryg. „Tepenin Ardı”) reżyserii Ermina Alpera. Na pokazie obecni będą aktorzy - Tamer Levent i Berk Hakman. 

Dramat

Do Warszawy, ze swoim nowym filmem „Podziemie” (tyt. oryg. „Yeraltı”). przyjedzie Zeki Demirkubuz. Godne uwagi są także: „Pewnego razu w Anatolii” (tyt. oryg. „Bir Zamanlar Anadolu’da”) reżyserii Nuri Bilge Ceylana, „Szczęście” (tyt. oryg. „Mutluluk”) autorstwa Abdullaha Oğuza oraz „Życie Hayat” (tyt. oryg. „Hayat Var”) – obraz Rehy Erdema. 

Komedie

Większość tureckich komedii, które powstały w ostatniej dekadzie dotyczą aktualnej sytuacji społecznej i politycznej. 

„Ostatni przystanek Kurtulus” (tyt. oryg. „Kurtuluş Son Durak”) to film ukazujący problemy kobiet. Wszystko to oczywiście z dozą dobrego humoru.

Kolejny film o kobietach „Kobieta urząd” (tyt. oryg. „Hükümet Kadın”) oparty jest na faktach historia kobiety burmistrza południowo-wschodniej Anatolii.

 „Czarno-białe” (tyt. oryg. „Siyah Beyaz”) ukazuje perypetie kilku inteligentnych mężczyzn. 

„Klub przegranych” (tyt. oryg. „Kaybedenler Kulubü”) – film autorstwa Tolga Örnek opiera się na prawdziwych postaciach i wydarzeniach.

„Pali się” (tyt. oryg. „Yangın Var”) ukazuje Turcję oczami niewinnych i naiwnych osób. Po projekcji filmu będzie można zadać kilka pytań aktorce Nesrin Cavadzade.

„Dżem figowy” (tyt. oryg. „İncir Reçeli”) w reżyserii Aytaça Ağırlara to opowieść o kruchych, delikatnych i dziwnych związkach w dużych miastach.

Klasyka

„Na żyznej ziemi” (tyt. oryg. „Bereketli Topraklar Üzerinde”) to film z 1980 roku, który przez wiele lat nie był dopuszczany do dystrybucji. Film ukazuje życie mężczyzn pochodzących z jednej wsi, którzy przybyli do Çukorovy w poszukiwaniu pracy. 

Filmy dokumentalne

Kontrowersyjny film „Moje dziecko” (tyt. oryg. „Benim Çocuğum”) autorstwa Cana Bandana. Reżyser ukazał tematykę rodzin gejowskich, lesbijskich oraz transseksualnych.

Podobnie było z filmem „Tajemnica Siirt” (tyt. oryg. „Siirt'in Sırrı”) Inana Temelkurana. Jest to opowieść o 13-letniej dziewczynce pomagającej finansowo swojej rodzinie i jednocześnie walczącej w zapasach.

Film krótkometrażowy

Całość programu dopełnia czternastominutowy film Rezana Yeşilbaşa pt. „Cisza” (tyt. oryg. „Sessiz – Be Deng”). Jest to zdobywca Złotej Palmy 2012 dla filmu krótkometrażowego. Po projekcji, autor filmu będzie odpowiadał na pytania widzów. 

Bilety do nabycia w  Kinotece w cenie 15 zł (honorowane karty Klubu Kinoteki).

Wszystkie filmy będą wyświetlane z napisami polskimi. Niektóre mają dodatkowe napisy w języku angielskim.

Tu znajdziesz szczegółowy program

Co?

2. Tydzień Filmów Tureckich i Market Filmowy

Gdzie?

Kinoteka w Warszawie

Kiedy?

23-30 kwietnia 2013 roku.