Cysterna Bazyliki, znana też jako Cysterna Yerebatan, to największa kryta cysterna w Stambule. Ten bizantyjski podziemny zbiornik na wodę jest jednym z najciekawszych obiektów w mieście. 

Turcja | Cysterna Bazyliki jest największą z kilkuset starożytnych cystern (Yerebatan Sarnici by Jane Angch na licencji CC BY 2.0)

Historia cysterny

Cysterna Bazyliki powstała w VI w. n.e. za panowania Justyniana Wielkiego. Jej zadaniem miało być zaopatrywanie pałacu cesarza w wodę na wypadek wojny i oblężenia. Woda była doprowadzana do zbiornika akweduktem z Lasu Belgradzkiego. Cysterna powstała w pobliżu bazyliki Hagia Sofia.

Po zdobyciu Konstantynopola przez Turków cysterna pełniła co prawda przez pewien czas rolę użytecznego zbiornika wodnego, jednak wkrótce uległa zapomnieniu (Turcy preferowali pozyskiwanie bieżącej wody bezpośrednio z akweduktów).

W połowie XVI w. o zbiorniku przypomniał światu holenderski uczony Gylles. W kolejnych wiekach cysterna przechodziła kilka renowacji. Ostatnia miała miejsce w latach 80. XX wieku. Po jej zakończeniu, w 1987 r., cysternę otwarto dla zwiedzających.

Ryby, duchy i Meduzy

Cysterna ma wymiary ok. 138x65 m. Jej wykonane z cegieł sklepienie podparte jest 336 marmurowymi kolumnami, pochodzącymi z różnych zrujnowanych budowli.

Turcja | Podstawa filaru w kształcie meduzy (Cabeza de Medusa en Cisterna Basílica, Estambul by Carlos Reusser Monsalvez na licencji CC0 1.0)

Szczególnymi kolumnami są dwa filary o podstawach wyrzeźbionych w kształt głowy Meduzy. Datuje się je na czasy rzymskie, ale ich pochodzenie jest nieznane. Nie wiemy też, dlaczego postawiono je do góry nogami (według legendy był to rozkaz Justyniana, który chciał, żeby woda przykryła głowy mitycznego, okropnego potwora).

W cysternie cały czas znajduje się woda, w której nawet pływają ryby. Dzięki dobrze rozlokowanym źródłom światła kolumny odbijają się w lustrze wodnym, prezentując niesamowity widok. Szczególnej atmosfery dodają puszczane przez głośniki tajemnicze odgłosy, brzmiące jakby pochodziły nie z tego świata.

 

Hipodrom był ważną częścią Konstantynopola w czasach późnorzymskich oraz bizantyjskich. Dziś miejsce to również tętni życiem, a o dawnych czasach przypominają wszystkim trzy zachowane starożytne pomniki. 

Turcja | Hipodrom jest sercem najstarszej części Stambułu (Hippodromeby Benna licencji CC BY-ND 2.0)

Historia Hipodromu

Budowę Hipodromu zlecił cesarz rzymski Septymiusz Sewer w 203 r. n.e., a rozbudował go znacznie Konstantyn Wielki. W obrębie Hipodromu toczyło się ówczesne życie obywatelskie stolicy. Odbywały się tu tak popularne w owych czasach wyścigi rydwanów. 

Przez stulecia Hipodrom pozostał niezmieniony; był bardzo reprezentacyjny, ozdobiony pomnikami. Czasy jego świetności skończyły się jednak wraz z najazdem krzyżowców w 1204 r., kiedy to został obrabowany z cennych elementów i zniszczony. Jedna z rzeźb pochodzących z Hipodromu, przedstawiająca cztery konie, znajduje się obecnie w Bazylice św. Marka w Wenecji.

Zaledwie fragmenty oryginalnego Hipodromu przetrwały. Dziś miejsce to znane jest jako Sultanahmet Meydanı lub At Meydanı (dosł. „Koński Plac”). Znajduje się niedaleko Błękitnego Meczetu.

Turcja | Fontanna niemiecka, Stambuł (Sultanahmet Meydanı by Jorge Cancelana licencji CC BY 2.0)

Egipski obelisk

Jest to najstarszy pomnik w Stambule. Znany jest również jako Obelisk Teodozjusza, od imienia cesarza Teodozjusza Wielkiego, który nakazał przywieźć go z Egiptu. Obelisk jest dużo starszy niż Cesarstwo Rzymskie. Został wzniesiony w świątyni w Karnaku ok. 1490 r. p.n.e. dla upamiętnienia zwycięstw faraona Totmesa III w Mezopotamii. Obelisk jest wykonany z różowego granitu i pokryty hieroglifami.

Kolumna Wężowa

Ta wykonana z brązu kolumna została ufundowana w V w. p.n.e. przez 31 miast greckich po zwycięskich bitwach z Persami. Oryginalnie znajdowała się w Świątyni Apollina w Delfach. Została przetransportowana do Konstantynopola na rozkaz cesarza Konstantyna Wielkiego w 324 r. n.e. Kolumna zwieńczona była głowami trzech węży, które zostały oderwane pod koniec XVII lub na początku XVIII w. Jedną z nich odnaleziono i dziś znajduje się w stambulskim Muzeum Archeologicznym.

Turcja | Egipski obelisk, Stambuł (Obelisk on the Hippodromeby Jerzy Kociatkiewicz na licencji CC BY-SA 2.0)

Obelisk Konstantyna

To trzeci i ostatni pomnik z czasów bizantyjskich zachowany na Hipodromie. Nie wiadomo kiedy i na czyje polecenie został wzniesiony. Datuje się go na IV/V w. n.e. W X w. został odnowiony na polecenie cesarza Konstantyna VII Porfirogenety, od którego wziął swe imię. Oryginalnie ten kamienny obelisk był pokryty płytkami z brązu, które zostały zrabowane przez krzyżowców.

Fontanna Niemiecka

Ozdobna fontanna po północnej stronie Hipodromu to znacznie bliższy naszym czasom obiekt. Została podarowana sułtanowi pod koniec XIX w. przez cesarza niemieckiego Wilhelma II. Kopuła fontanny została wykonana w stylu neobizantyjskim i ozdobiona mozaikami.

 

James Bond powraca do Turcji. W scenach otwierających najnowszą część przygód Agenta 007 – „Skyfall”, obok grającego główną rolę Daniela Craiga, zobaczymy jego piękną, grecką Dziewczynę Tonię Sotiropoulou, a wszystko to w otoczeniu ulic magicznego Stambułu…

Stambulskie Muzeum Archeologiczne to ogromny kompleks złożony z trzech budynków. Znajdziemy tam liczne pamiątki po cywilizacjach zamieszkujących Anatolię i jej okolice oraz starożytny Bliski Wschód.

Stambulskie Muzeum Mozaiki powstało w miejscu odkrycia mozaik zdobiących niegdyś posadzki pałacu bizantyjskiego. Zaledwie kilka kroków od Placu Sultanahmet wystarczy, aby obejrzeć te wyjątkowo piękne i realistyczne przykłady mozaiki bizantyjskiej.

Minister transportu Binali Yıldırım ogłosił, że 3 maja 2013 roku odbędzie się przetarg budowy największego lotniska na świecie, które będzie się mieściło w Stambule. Będzie to trzecie lotnisko w stolicy kultury.

Czy mieliście już okazję obejrzeć najnowszą ekranizację Bonda – Skyfall? Jeśli tak, z pewnością nie umknęły waszej uwadze tureckie plenery w pierwszych minutach filmu.

Możliwość zwiedzenia całej Turcji w niedługim czasie do dość rzadka okazja, ale podróżnicy odwiedzający Stambuł mogą poczuć przedsmak wycieczki po kraju, zaglądając do parku miniatur. Miniatürk to kolekcja szczegółowo odwzorowanych, najsłynniejszych obiektów z całej Turcji. 

Turcja | Miniatürk, Stambuł (The park and the surrounding hills byScott Dexterna licencji CC BY-SA 2.0)

Podstawowe informacje

Park Miniatürk został otwarty 2 maja 2003 r. Zajmuje powierzchnię 60 000 km² i należy do największych parków miniatur na świecie. Znajduje się na północno-wschodnim brzegu Zatoki Złoty Róg.

Zobaczymy w nim 120 modeli w skali 1:25. 57 spośród nich to obiekty stambulskie, 51 – anatolijskie, a 12 to miniatury obiektów znajdujących się na terenach należących niegdyś do Imperium Osmańskiego. W parku pozostawiono wolne miejsce na kolejne modele.

Park nie jest jedynie pustą przestrzenią z modelami. Zadbano o takie szczegóły jak roślinność, statki pływające po zbiornikach wodnych (zarówno te nowoczesne, jak i osmańskie galery), miniaturowy pociąg jadący po maleńkich torach czy kolejka linowa z dwoma wagonikami.

Turcja | Niebieski Meczet, Miniatürk (Sultanahmet/Blue Mosqueby Scott Dexter na licencji CC BY-SA 2.0)

Multum modeli

W sekcji poświęconej Stambułowi znajdziemy miniatury zarówno słynnych zabytków, jak i nowoczesnych budowli. Wspaniale odwzorowane są m.in. okolice Błękitnego Meczetu, Hipodromu i Hagia Sofii. Znajdziemy też słynne kościoły i meczety, fortece nad Bosforem czy wieże: Galata oraz Leandra. Zobaczymy też model stadionu olimpijskiego, a nawet przejdziemy się mini-mostem nad mini-Bosforem.

W sekcji anatolijskiej postarano się o zaprezentowanie dokonań różnych cywilizacji Azji Mniejszej. Są budowle hetyckie, greckie, seldżuckie i osmańskie. Są miniatury Kominów Wróżek Kapadocji, tarasów wapiennych Pamukkale, monumentalnych posągów na Górze Nemrut, kościołów, meczetów, mauzoleów i klasztorów, a nawet obiektów już nieistniejących, takich jak Świątynia Artemidy czy Mauzoleum w Halikarnasie.

Turcja | Miniatura wieży Galata, Miniatürk (Galata Tower (if you look closely, you can see a jumper)by Scott Dexter na licencji CC BY-SA 2.0)

Znajdziemy też modele wielkiej Tamy Atatürka z okolic Urfy, dawnych mostów oraz historycznych zabudowań Safranbolu czy Mardin.

Ostatnia sekcja parku prezentuje obiekty, które znajdowały się niegdyś na terenie Imperium Osmańskiego, takie jak meczet Kopuła na Skale z Jerozolimy, most w Mostarze (Bośnia) czy stacja kolejowa historycznej kolei hidżaskiej w Damaszku.

Na terenie parku znajdziemy sklep z pamiątkami, kawiarnię, budki z lodami czy kukurydzą, a także atrakcje dla dzieci.

 

Stambuł, niegdyś Konstantynopol, to dawna stolica Cesarstwa Bizantyjskiego oraz Imperium Osmańskiego, a obecnie największe miasto Turcji.

Wibierając się do Turcji waro zaplanować podróż, tak, aby zobaczyć jak najwięcej. Które miejsca wybrać? Gdzie warto zatrzymać się na dłużej? Przedstawiamy Top 10 miejsc, które trzeba zobaczyć w Turcji.

Stambuł to wspaniałe miasto położone na dwóch kontynentach. Przez wielu nazywane kulturalną stolicą Turcji. Znajduje się tu całe mnóstwo zabytków i innych atrakcji, które każdego roku przyciągają całe rzesze turystów z całego świata.

Stambuł – dawna stolica Cesarstwa Bizantyjskiego i Imperium Osmańskiego, największe miasto Turcji. Zobaczymy tu wiele pięknych zabytków i miejsc. Które z nich szczególnie warto odwiedzić?

Choć stosunkowo nieduża, Wieża Leandra (tur. Kız Kulesi – dosł. Wieża Panny) jest jedną z najbardziej znanych budowli w Stambule. Owiana legendami, dziś jest miejscem lubianym przez pary odwiedzające tamtejszą restaurację oraz kawiarnię. 

Turcja | Wieża Leandra, Stambuł (kız kulesi by kayatokoz na licencji CC BY-SA 2.0)

Historia…

Wieża Leandra położona jest na wysepce na cieśninie Bosfor.

Pierwsza wieża została tam wzniesiona przez Ateńczyków już w 408 r. p.n.e. Była to wieża strażnicza, której załoga miała ostrzegać przed zbliżającymi się okrętami perskimi.

Wieża została rozbudowana na początku XII w. przez Bizantyjczyków i wówczas służyła za fortecę.

Turcy Osmańscy odnawiali ją kilkakrotnie; największa przebudowa miała miejsce na początku XVI oraz w drugiej połowie XVIII w. W czasach Imperium Osmańskiego Wieża Leandra służyła m.in. jako wieża strażnicza, więzienie i latarnia morska.

 …i legenda

Wieża Leandra to starsza z dwóch nazw, pod którymi znana jest ta budowla. Pochodzi ona z mitu greckiego o Leandrze, który każdej nocy przepływał cieśninę, aby dostać się do wieży, w której przebywała jego ukochana, kapłanka Afrodyty. Nazwa jest w tym wypadku nieco myląca, ponieważ wspomnianą w micie cieśniną nie był Bosfor, lecz Dardanele.

Młodsza nazwa budowli, Wieża Panny, wywodzi się z kolei z legendy osmańskiej o ukochanej córce sułtana. Sułtan chciał ją uchronić przed śmiertelnym ukąszeniem węża, przepowiedzianym przez wyrocznię. Nieszczęście to miało nastąpić w dniu 18. urodzin dziewczyny. Sułtan umieścił więc córkę w wieży na środku Bosforu, gdzie nie miały dostępu żadne węże.

W dniu 18. urodzin dziewczyny sułtan podarował jej koszyk egzotycznych owoców. Okazało się jednak, że schował się wśród nich wąż, który ukąsił sułtankę.

Turcja | Przepięknie podświetlona Wieża Leandra, Stambuł (Maiden's tower in hdr by yasin turkoglu na licencji CC BY-ND 2.0)

Wieża dzisiaj

Dzisiaj wieża mieści w sobie popularną, elegancką restaurację (na pierwszym piętrze) oraz kawiarnię (na tarasie). Widok na Bosfor i panorama Stambułu obserwowane z tych miejsc są wyjątkowo piękne.

Do wysepki, na której znajduje się wieża, można dotrzeć promami, m.in. z przystani Ortaköy.

W nocy wieża jest przepięknie podświetlona.

 

W dniach 13 czerwca – 15 października w Muzeum Pałacu Topkapı w Stambule odbywa się pierwsza wystawa prezentująca harem. Jej celem jest uświadomienie, czym naprawdę jest życie w haremie.