Cypr nazywany jest "wyspą kotów". Legenda głosi, iż koty sprowadziła tu w IV wieku matka cesarza Konstantyna Wielkiego – święta Helena. Chciała w ten sposób pozbyć się jadowitych węży, które po 36-letniej suszy rozpanoszyły się na wyspie.

Egipt – kolebka cywilizacji – to państwo, które nieustannie przyciąga tłumy turystów. Któż nie chciałby zwiedzić wnętrz starożytnych potężnych piramid, zobaczyć sfinksa czy poczuć ciepła piasku pustyni?

Giza to starożytne miasto położone w Dolnym Egipcie, na zachodnim brzegu Nilu, słynne ze swych monumentalnych budowli. Jest miejscem, którego raczej nie sposób ominąć w czasie podróży szlakiem zabytków staroegipskich. 

Egipt | Giza należy do aglomeracji Kairu i położona jest od niego w odległości ok. 20 km (Tour bus and pyramids by yosoynuts na licencji CC BY-ND 2.0)

Jak tu dotrzeć?

Giza należy do aglomeracji kairskiej i położona jest ok. 20 km na południowy zachód od centrum stolicy Egiptu. Najbliższy międzynarodowy port lotniczy znajduje się w Kairze.

Do Gizy można dojechać z Kairu metrem lub dopłynąć promem. Do transportu publicznego w Gizie należą też pociągi, taksówki, autobusy, mikrobusy.

Współczesna Giza

Dzisiejsza Giza jest trzecim co do wielkości miastem w Egipcie. Ma ok. 2,5 mln mieszkańców. Łączy w sobie wygląd współczesnego miasta bliskowschodniego z górującymi nad wszystkim, starożytnymi budowlami.

W mieście tym znajduje się m. in. najstarszy ogród zoologiczny założony na kontynencie afrykańskim.

Wzdłuż brzegów Nilu w Gizie wybudowano szereg luksusowych domów i apartamentowców.

Egipt | Dzisiejsza Giza jest trzecim co do wielkości miastem w Egipcie (Giza by Hugo van den Bos na licencji CC BY 2.0)

Trzy piramidy i Sfinks

Budowle ze starożytnego kompleksu w Gizie powstały w III tysiącleciu p.n.e. Najsłynniejszymi spośród nich są trzy wielkie piramidy oraz monumentalna rzeźba Sfinksa. Obok nich znajdują się liczne zabytki mniejszych rozmiarów.

Najstarszą z trzech wielkich piramid, i jednocześnie największą piramidą egipską, jest Wielka Piramida Cheopsa (Chufu), licząca 147 m wysokości. Każdy spośród boków jej podstawy ma 230 m. Starożytni Grecy uznali ją za jeden z Siedmiu Cudów Świata. Jest ona dowodem nie tylko na ogromne możliwości starożytnych w zakresie budownictwa, ale i na wysoki poziom nauki w Egipcie. Boki piramidy zorientowane są zgodnie z kierunkami świata, a jej podstawa jest niemalże idealnym kwadratem (długości boków podstawy różnią się zaledwie centymetrami). Całość budowli waży ponad 6 milionów ton, co czyni ją najcięższym na świecie dziełem ludzkich rąk.

Drugą co do wielkości piramidą jest Piramida Chefrena, mierząca 137 m wysokości. To właśnie tej piramidy strzeże słynny Sfinks – rzeźba o długości 73 m i wysokości 20 m, przedstawiająca lwa z głową faraona, najprawdopodobniej właśnie Chefrena. Zdaniem wielu archeologów pierwotnie Sfinks miał głowę lwa, natomiast oblicze faraona zostało mu dorobione później. Dlatego też głowa rzeźby jest nieproporcjonalnie mała w stosunku do tułowia.

Egipt | Giza – tradycyjny transport (Pyramid of Menkaure by Vincent Brown na licencji CC BY 2.0)

Trzecia spośród piramid, Piramida Mykerinosa, jest dużo mniejsza od grobowców Cheopsa i Chefrena. Ma „tylko” 65 m wysokości. Choć w porównaniu z dwoma pobliskimi olbrzymami wygląda niepozornie, to każdego, kto zajrzał do środka mogła zachwycić swoim wystrojem. Zachowały się m.in. pochodzące z jej wnętrz rzeźby, przedstawiające Mykerinosa z boginią Hathor czy też bardzo oryginalny posąg faraona i jego żony. Jest on o tyle niezwykły, że jego twórca przedstawił parę królewską obejmującą się, a królowa jest równa wzrostowi faraonowi (zwykle faraon jest przedstawiany jako nieproporcjonalnie większy, ponieważ był osobą najważniejszą). Rzeźba ta znajduje się obecnie w muzeum w Bostonie.

Obok każdej z piramid znajduje się podziemne pomieszczenie dla barki słonecznej faraona.

Egipt | Pole golfowe w cieniu piramid? W Gizie to możliwe! (Golf Course in the Shadow of the Pyramids, Giza, Oct-2011 by Mitch Altman na licencji CC BY-SA 2.0)

Mniejsze zabytki

Grobowce Cheopsa, Chefrena i Mykerinosa nie są jedynymi piramidami w Gizie. Wokół trzech wielkich budowli znajdują się mniejsze piramidy, przeznaczone na grobowce królowych i dostojników państwowych. Do kompleksu zabytków Gizy należą także świątynie, grobowce w formie mastab, sięgające czasów I i II dynastii, czy pozostałości po kwaterach budowniczych. Całość kompleksu zabytków w Gizie została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

 

Kair położony jest w północnym Egipcie, nad Nilem, niedaleko punktu, w którym rzeka zaczyna tworzyć deltę. Z powodu ciągłych wędrówek ludności trudno jest oszacować populację Kairu. Liczbę stałych mieszkańców ocenia się na 6,76 mln, zaś całej aglomeracji – na ponad 17 mln.

Marsa Matruh (Marsa Matrouh) położone jest w północno-zachodniej części Egiptu, nad Morzem Śródziemnym, ok. 290 km na zachód od Aleksandrii. Jest ostatnim egipskim miastem przed granicą libijską i stolicą muhafazy Matruh. Populacja miasta wynosi 68 339 mieszkańców (dane z 2005 r.). 

Egipt | Cleopatra Beach w Marsa Matrouh (Cleopatra Beach Marsa Matrouh by DYKT Mohigan na licencji CC BY 2.0)

Nazwa miasta oznacza po arabsku „osłoniętą przystań”. Jest to wyjątkowo trafne określenie – Marsa Matruh położone jest w zatoce, chronionej przed niespokojnymi wodami przez formacje skalne – system naturalnych falochronów. Dzięki temu wody przybrzeżne są tu wyjątkowo spokojne.

Marsa Matruh znane jest z plaż należących do najpiękniejszych na świecie. Znajdziemy tu szeroki pas białego, miękkiego piasku. Wody przybrzeżne są przejrzyste i czyste.

Historia miasta

Dzieje miasta sięgają czasów Aleksandra Wielkiego. Było ono wówczas małym rybackim miasteczkiem i nosiło nazwę Amunia. Podobno to stamtąd Aleksander wyruszył do oazy Siwa, aby złożyć ofiarę Amonowi i ogłosić się jego synem – a tym samym, egipskim faraonem.

W czasach ptolemejskich miasto było znane pod nazwą Paraitonion.

Marek Antoniusz wraz z Kleopatrą schronili się tu po klęsce pod Atrium, którą zadały Antoniuszowi wojska Oktawiana. Również z Patraetonium po raz ostatni wypłynęła na bitwę morską flota królowej Egiptu.

Za czasów rzymskich miasto – znane już jako Patraetonium – stało się ważnym portem handlowym.

Marsa Matruh (Marsa Matrouh) było ważnym punktem w czasie II wojny światowej. Znajdowała się tutaj kwatera główna generała Rommla. Sporządzał tu plany strategiczne i dowodził armią niemiecką.

Egipt | Marsa Matruh – magia codzienności (Marsa Matrouh by Oleg Magni na licencji CC BY-ND 2.0)

Zwiedzanie

Najstarszym obiektem w Marsa Matruh są ruiny świątyni Ramzesa II, wybudowanej ok. 1200 r. p.n.e.

Warto zobaczyć też zabytki z czasów ptolemejskich i rzymskich: zatopione miasto Cezara, zatopiony pałac Kleopatry czy pozostałości kotwicowiska floty egipskiej zbudowanego za Ptolemeuszy, znajdujące się na zachód od portu.

W 1985 r. odkryto duże starożytne miasto z budowlami z czasów ptolemejskich i rzymskich. Znajdują się tu ruiny łaźni, świątyń i domów.

Z wczesnych czasów koptyjskich zachowała się w Marsa Matruh chrześcijańska kaplica.

Pasjonaci historii współczesnej mogą zajrzeć do Jaskini Rommla, w której generał miał układać plany operacji wojskowych. Jaskinia znajduje się w Wadi el-Kuff, w odległości ok. 3 km od miasta. W jej wnętrzu urządzono niewielkie muzeum.

Po Marsa Matruh najlepiej poruszać się rowerem lub wozem ciągniętym przez osły. Wozy najczęściej dowożą turystów na plaże.

Osoby odwiedzające miasto w drugiej połowie sierpnia mają szansę obejrzeć występy zespołów folklorystycznych oraz parady konne i wielbłądzie w ramach festiwalu rozpoczynającego się 24 sierpnia.

Egipt | Marsa Matruh – Skała Kleopatry (CLEOPATRA ROCKS 2 by shaimaa ahmed saleh na licencji CC BY-SA 2.0)

Plaże

28 km na zachód od miasta leży plaża Agiba (Ageba), której krajobraz urozmaicony jest naturalnymi grotami skalnymi.

Równie piękne miejsce to Łaźnie Kleopatry – otoczona skałami zatoczka z przejrzystą wodą, gdzie egipska królowa miała zażywać kąpieli. To tutaj odkryto wspomniany zatopiony pałac.

Plaża Gharam oddalona jest od miasta o 17 km. Jest to dobre miejsce do pływania. Często jest tu tłoczno – zwłaszcza w szczycie sezonu.

Inne znane plaże to Al-Obayed, Plaża Zakochanych, Lido i Ubajjad.

Egipt | Hotel w Marsa Matruh (Jaz Almaza Beach hotel in Marsa Matruh by Heather Cowper na licencji CC BY 2.0)

Miejscowe zwyczaje i bezpieczeństwo

Marsa Matruh to jedno z najbardziej konserwatywnych miast w Egipcie. Jest jednocześnie miejscem bardzo bezpiecznym, wolnym od złodziejstwa czy rozbojów. Jeśli dostosujemy się do miejscowych zwyczajów, nie spotka nas żadna przykra sytuacja.

Panie nie powinny nosić ubrań odsłaniających ramiona, dekolt i nogi. Mężczyźni natomiast powinni unikać kontaktów z miejscowymi kobietami.

Odwiedzający muszą powstrzymać się od spożywania alkoholu poza hotelem oraz publicznego okazywania sobie uczuć.

 

Muzeum Archeologiczne jest jednym z najwspanialszych muzeów w Izmirze. Znajdziemy tu wiele pamiątek po mieszkańcach Anatolii: naczynia, biżuterię albo monety.

Sakkara to starożytna nekropolia należąca do wieloletniej stolicy Egiptu – Memfis. Jest jednym z najbogatszych w zabytki stanowisk archeologicznych na świecie. 

Egipt | Sakkara – piramida schodkowa faraona Dżesera (Pyramid of Djoser (VI) by Institute for the Study of the Ancient World na licencji CC BY 2.0)

Najważniejsze informacje

Sakkara znajduje się ok. 30 km na południe od Kairu, na zachodnim brzegu Nilu.

Nekropolia wzięła swą nazwę od miejscowego plemienia berberyjskiego – Beni Saqqar.

Najstarsze grobowce Sakkary datuje się już na czasy I dynastii. Nie były to jeszcze groby królewskie, które zaczęły być tu wznoszone za II dynastii. Władcy byli tu grzebani do czasów Drugiego Okresu Przejściowego, natomiast pochówki dostojników miały w Sakkarze miejsce jeszcze w czasach ptolemejskich oraz rzymskich.

W 1979 r. Sakkara została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Grobowce królewskie

W Sakkarze znaleziono jedne z najstarszych mastab. Te poprzedniczki piramid miały formę ściętego ostrosłupa o prostokątnej podstawie.

Najsłynniejszym zabytkiem nekropolii jest piramida schodkowa faraona Dżesera, władcy z III Dynastii. Ta pierwsza piramida była dziełem architekta Imhotepa. Powstała ok. 2650 r. p.n.e. Jej wysokość wynosi 62,5 m. Jest częścią kompleksu grobowego, na który składają się ponadto kaplice, dziedzińce oraz mur. W różnych miejscach kompleksu umieszczono liczne rzeźby, w tym posąg samego Dżesera.

Imhotep był też prawdopodobnie architektem piramidy schodkowej syna Dżesera – Sechemcheta. Piramida ta miała być wyższa od piramidy Dżesera, jednakże nie została nigdy skończona. Również wokół tej piramidy wybudowano kompleks grobowy.

Egipt | Sakkara znajduje się ok. 30 km na południe od Kairu (Memphis Saqqara by Claudia Schillinger na licencji CC BY-ND 2.0)

Kolejnym kompleksem grobowym Sakkary jest piramida Unisa wraz z otaczającymi ją budowlami. Piramida tego ostatniego władcy V dynastii zachowała się w gorszym stanie niż piramida Dżesera. Jest ona jednak niezwykle ważna dla egiptologii, gdyż to w jej wnętrzu odkryto po raz pierwszy tzw. Teksty Piramid – zbiór formuł religijnych, mitów i zaklęć związanych z kultem zmarłych. Teksty te znajdują się również w kilku innych piramidach Sakkary.

Do pozostałych kompleksów grobowych Sakkary należą m.in. piramida i świątynia grobowa Tetiego, zespół grobowy Pepi I, piramida Merenre I, piramida Userkafa (położona tuż obok kompleksu Dżesera) i inne.

Egipt | Sakkara – hieroglify (Saqqara: Mastaba of Kagemni by Gary Todd na licencji CC0 1.0)

Inne zabytki i znaleziska Sakkary

Sakkara była nie tylko nekropolią królewską. Chowano tu również dostojników państwowych i inne ważne osobistości. Najlepiej zachowanym grobowcem jest mastaba Mereruki – wezyra władcy VI dynastii, Tetiego.

W niektórych spośród grobowców dostojników dokonano ważnych odkryć. W 1861 r. w grobowcu Czenerego znaleziono Tablicę z Sakkary – spis władców Egiptu od Anedżiba z I dynastii do Ramzesa II.

Sakkara to również miejsce odkrycia najstarszego zachowanego zwoju papirusu. Zwój z czasów I dynastii, datowany na 2900 r. p.n.e., odnaleziono w grobowcu Hemaki. Papirus ten jest całkowicie wyblakły.

Choć w Sakkarze zdecydowanie króluje piramida Dżesera, warto zainteresować się również zabytkami z okresów późniejszych niż Stare Państwo.
Do najważniejszych grobowców z czasów Nowego Państwa należą pusty grobowiec Horemheba (pochowanego w Dolinie Królów) czy też groby wezyra Aperela oraz Mai – mamki i piastunki Tutenchamona.

Z okresów późnego i ptolemejskiego pochodzi świątynia Serapeum poświęcona Apisowi, będąca jednocześnie zespołem grobowym świętych byków.

Greckim myślicielom poświęcony jest tzw. Krąg Filozofów, na który składają się posągi m.in. Homera, Hezjoda, Pindara i Platona.

Z okresu koptyjskiego pochodzi kilka klasztorów, m.in. Klasztor św. Jeremiasza