Ten plac jest centralnym miejscem i symbolem chorwackiej stolicy – Zagrzebia. Nazwany został na cześć chorwackiego bohatera narodowego, hrabiego i bana (tytuł używany w środkowej i południowo-wschodniej Europie między VII a XX wiekiem) Josipa Jelačića.

Chorwacja | Posąg bana Josipa Jelačića

Chorwacja | Posąg bana Josipa Jelačića (IMG_4323 by Robert na licencji CC BY 2.0)

Miejsce spotkań mieszkańców Zagrzebia

Plac stanowi najważniejsze miejsce spotkań mieszkańców Zagrzebia. Na nim odbywają się polityczne demonstracje, zgromadzenia i oficjalne ceremonie, tutaj przyjmowano w 1941 r. niemieckich żołnierzy, a w 1945 r. partyzantów Tito. Regularnie odbywa się targ. Ponieważ miejsce jest tylko częściowo dostępne dla prywatnych samochodów, dlatego większość mieszkańców stolicy przyjeżdża tutaj tramwajami.

Na północnej stronie znajdował się węgierski urząd celny (zwany harminctarif), stąd poprzednia nazwa placu – Harmica.

Historyczne budynki

Plac istnieje od XVII wieku. Różne style architektoniczne przypominają historię Austro-Węgier: są tu budowle klasycystyczne, wiedeńskiej secesji, ale też i modernistyczne. Najstarszy istniejący budynek został wzniesiony w 1827 r. Symbolem placu i zarazem Zagrzebia jest konny posąg bana Josipa Jelačića (1801-1859), dzieło wiedeńskiego rzeźbiarza Antona Fernkorna. Odsłonięto go 19 października 1866 r. Był tak ustawiony, że szabla wodza demonstracyjnie wskazywała kierunek na Budapeszt.

Posąg stał na swoim miejscu 80 lat, dopóki w nocy z 25 na 26 maja 1947 r. nie został z placu usunięty.

Chorwacja | Plac bana Josipa Jelačića w Zagrzebiu

Chorwacja | Plac bana Josipa Jelačića w Zagrzebiu (Ban Jelačić square by Jorge Láscar na licencji CC BY 2.0)

Plac Republiki

Komunistyczne władze Jugosławii uważały Josipa Jelačića (Josipa Jelacica) za cesarskiego lojalistę, który brał udział w tłumieniu powstania w 1848 r. oraz za „wroga socjalizmu”. Nazwę placu zmieniono na „Plac Republiki”. Ogromna większość mieszkańców Zagrzebia uznała to za ograniczenie chorwackiej tożsamości narodowej. Nazwy „Trg Republike” używali przeważnie tylko ludzie młodzi albo przyjezdni. Potoczna nazwa placu „Repić” mogła się wywodzić (oficjalnie) od słowa „republika” albo od „rep” – ogon konia, na którym siedział Jelačić.

8 października 1989 r. grupa aktywistów ustawiła drewnianego konia w miejscu, gdzie kiedyś stał posąg wodza. Domagano się powrotu symbolu stolicy i zamiany nazwy placu. Nastąpiło to już 1990 r. Nowe władze przedstawiły to wydarzenie, jako symboliczny akt rozwoju demokracji i niepodległości. Chorwacki prezydent Franjo Tuđman wykorzystał powrót pomnika w kontekście aktualnej polityki. Jako że nastroje między Serbami i Chorwatami były mocno napięte, przedstawił Jelačića, jako „przyjaciela Serbów”.

Posąg bana Josipa Jelačića uratowany przed zniszczeniem przez Antuna Bauera i ukryty w piwnicach galerii Gliptoteka, stanął na starym miejscu. Z jednym wyjątkiem: jego szabla wskazuje dzisiaj neutralny kierunek na południe.

Chorwacja | Na plac bana Josipa Jelačića dostaniemy się trwamwajem

Chorwacja | Na plac bana Josipa Jelačića dostaniemy się trwamwajem (Ban Jelačić Square by Miroslav Vajdic na licencji CC BY-SA 2.0)

Zainteresują Cię również

Dubaj w kilka godzin Dubaj w kilka godzin
Dubaj, przez wiele lat kojarzony głównie z ropą naftową, dzisiaj staje się nie tylko światową stolicą przepychu i...
New Delhi – Indie w pigułce New Delhi – Indie w pigułce
New Delhi i jego okolice nazywane są niekiedy „Indiami w pigułce”. Znajdziemy tu bogactwo i biedę, nowoczesne...
Góry Atlas w Tunezji Góry Atlas w Tunezji
Był w starożytności niejaki Atlas vel Atlant, syn tytana i okeanidy. Z jakichś nieznanych nam powodów wystąpił...
Dubaj w 3 dni Dubaj w 3 dni
Masz trzy dni na zobaczenie Dubaju i zastanawiasz się, co koniecznie powinno znaleźć się w planie Twojej wycieczki...
Zamek Veliki Tabor Zamek Veliki Tabor
Zamek Veliki Tabor to potężny kompleks zbudowany na wydłużonym grzbiecie wzgórza w pobliżu miejscowości Desinić, w...
Tęczowy Most w Tokio Tęczowy Most w Tokio
Stolica Japonii, Tokio, to główne (i bezkonkurencyjne) centrum polityczne, finansowe, medialne, rozrywkowe i...