Odkryte niedaleko cypryjskiego miasta Pafos grobowce otrzymały taką majestatyczną nazwę, ponieważ sądzono, że tak wspaniale i z przepychem mogli być pochowani tylko królowie.
W rzeczywistości w III. p.n.e. – z tego okresu pochodzą bowiem grobowce – na Cyprze nie było już królów.
Cypr | Archeologiczne stanowisko Grobowców Królewskich jest częścią cmentarza antycznego Pafos (The Tombs of the Kings - Paphos (Pafos), Cyprus by Glen Bowman na licencji CC BY-SA 2.0)
Domy wykute w skale
Bez względu na to, kto naprawdę znalazł tutaj swoje miejsce wiecznego spoczynku, skalne grobowce są jedyne w swoim rodzaju. W gruncie rzeczy nie są to też zwykłe grobowce, jakie znamy, ale raczej regularne domy wykute głęboko w ziemi. Z otoczonego kolumnami i filarami atrium prowadziły schody do właściwych pomieszczeń grobowych, które wykuto w wapiennej skale. Najważniejsze grobowce na tej ogromnej powierzchni zostały skatalogowane, a niektóre z nich są dostępne dla zwiedzających. Nie ma tylko żadnych dodatkowych przedmiotów; te zostały zrabowane już w czasach rzymskich.
Poza tym niektóre z pieczar i komór były w Średniowieczu zamieszkane. Ze względu na metraż, było to całkiem realne, jednak świadomość przebywania w jednym miejscu ze zmarłym albo jego duszą, na pewno nie każdemu odpowiadała.
Grobowce Królewskie a UNESCO
Archeologiczne stanowisko Grobowców Królewskich jest częścią cmentarza antycznego Pafos i znajduje się na skraju tzw. Nekropolii Północnej. To miejsce, jak również Park Archeologiczny Kato Pafos, zostały wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Grobowce Królewskie, w całości wykute w skale, należą do najważniejszych budowli, jakie pozostały do naszych czasów z antyku i są cennymi pomnikami architektury hellenistycznej w Pafos.
Cypr | Grobowce Królewskie należą do najważniejszych budowli w Pafos (Paphos_March_2013 026 by Alan Samuel na licencji CC BY 2.0)
Dlaczego ta nekropolia jest tak ważna?
Być może ktoś zastanawia się, dlaczego ta nekropolia jest tak ważna i godna zwiedzenia. Otóż, dostarcza ona znaczących informacji odnośnie życia mieszkańców miasta, głównie zaś ich pozycji społecznej, czasem też aktywności zawodowej. Dodatkowo dowiadujemy się więcej o życiu codziennym miasta, jego stosunku do otaczającego świata, kontaktach z innymi kulturami i ich ewentualnych wpływach.
Pogrzebowe zwyczaje mieszkańców stanowią ważny obiekt studiów, ponieważ sposób chowania zmarłych i wyposażenie grobów ujawniają ich religijne przekonania, pochodzenie i wiele innych ważnych historycznie elementów.
Mimo nazwania miejsca „Grobowcami Królewskimi”, nie ma dowodów archeologicznych, aby pochowani byli tutaj królowie cypryjscy (poza może jednym przypadkiem). Określenie czasu ich powstania między okresem hellenistycznym i rzymskim wyklucza taką możliwość, ponieważ królestwo cypryjskie, po podbiciu go przez Ptolemeuszy (Lagidów), przestało istnieć. Nekropolia został założona równocześnie z Nea Paphos.
Cypr | Grobowce Królewskie zostały wykute w skale (Tomb of the kings by einalem na licencji CC BY-SA 2.0)
Największe wrażenie robi północna część nekropolii – ta wpisana na listę UNESCO. Całkowita powierzchnia wszystkich miejsc pochówku jest bardzo duża i rozciąga się na całym obszarze wzdłuż murów miejskich. Zawiera wiele rodzajów grobów, nie tylko wykutych w skale. Najstarsze z nich pochodzą z końca IV w. p.n.e. Kolejne powstawały nieco później, w III w. p.n.e., wraz z rozwojem zamożnych rodzin. Również otoczenie nekropolii wypełniało się grobami, ale biedniejszych ludzi, którzy jedno miejsce wykorzystywali wielokrotnie.
Niestety, nekropolia była powszechnie znana i została nie tylko splądrowana, ale też uszkodzona przez kamieniołomy i zdewastowana przez bezdomnych. Niektóre monumenty uległy całkowitemu zniszczeniu. Największe i najbardziej atrakcyjne dla zwiedzających są grobowce oznaczone numerami 3 i 6.
Cypr | Skalne grobowce są jedyne w swoim rodzaju (The Tombs of the Kings - Paphos (Pafos), Cyprus by Glen Bowman na licencji CC BY-SA 2.0)
Grobowiec nr 3.
Zbudowany w stylu doryckim, najstarszym z doskonałych greckich stylów architektonicznych. Atrium otoczone jest doryckimi kolumnami. Kolumny doryckie nie posiadają bazy, a jedynie prostą głowicę. Widać na nich dobrze odrestaurowane doryckie fryzy z metopami i tryglifami. Pierwowzorem architektonicznym tych grobowców była prawdopodobnie nekropolia w Aleksandrii. Można dostrzec duże podobieństwo do malowideł nekropolii Mustafy Paszy w tym mieście. Większość elementów tutejszej nagrobnej architektury można znaleźć także w budynkach mieszkalnych okresu hellenistycznego, które znane są np. w Delos, Pergamos, Proni i innych miastach antycznego świata Grecji.
Kamienne stopnie prowadzą do wnętrza grobowca. Znajdujący się z lewej strony zbiornik na wodę ma rytualne i symboliczne znaczenie: zmarli przechodzili ze świata żywych do świata zmarłych przez rzekę, a woda służyła też do rytualnego obmycia obecnych na pogrzebie.
Na zachodniej stronie grobowca znajduje się komora grobowa. Na bocznych ścianach widać liczne nisze, a naprzeciwko – duże pomieszczenie, używane prawdopodobnie do celów rytualnych. Druga komora znajduje się na północno-wschodniej stronie i ma połączenie z innym grobowcem poprzez otwór wykonany przez rabusiów.
Cypr | Grobowce Królewskie wpisane są na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO (Tombs of the Kings, Kato Pafos, Paphos, Cyprus by Carole Raddato na licencji CC BY-SA 2.0)
Grobowiec nr 6.
Na prawo od drogi równoległej do morza jest dojście do grobowca nr 6. Ta dróżka robi szczególne wrażenie: jest to najdłuższa ścieżka z kamiennymi stopniami, jaką kiedykolwiek odkryto na Cyprze. Duża jej część, około 20 m, przebiega łukiem. Idąc tą ścieżką do wnętrza grobowca, zauważa się z lewej strony zbiornik na wodę, dostępny po schodach z dziewięcioma stopniami. Naprzeciwko cysterny znajdują się dwie wykute w skale nisze oraz niżej stół ofiarny, na którym stawiano zmarłemu mleko, miód, wodę i wino, a także owoce i inne jedzenie. Ta godna uwagi ścieżka kończy się w atrium, a naprzeciwko znajduje komora grobowa, zawierająca trzy nisze i grób szybowy. Nisze zostały zamurowane i ozdobione malowaną imitacją drewnianych drzwi.
Chętni mają możliwość zwiedzenia również innych grobowców – chociaż królewskich tylko z nazwy.
Cypr | W niektórych grobowcach mieszkali również ludzie… (Into the light by Monika na licencji CC BY-SA 2.0)
Zainteresują Cię również
Cypryjskie zwyczaje – czyli jak uniknąć gafy?
Kwestia Cypru Północnego
Cypryjskie królestwo kotów
Jacy są mieszkańcy Cypru?
Cypr – święta państwowe i festiwale
Wielkanoc na Cyprze
