Krzemieniec to miasto związane z królową Boną i Juliuszem Słowackim oraz miejsce działalności najlepszej szkoły południowo-wschodnich Kresów w XIX wieku.
Za sprawą niepowtarzalnych krajobrazów do całego regionu krzemienieckiego przylgnął epitet „Wołyńskiej Szwajcarii”.
Ukraina | Witamy w Krzemieńcu! (Кременець by Olexandr Kravchuk na licencji CC BY 2.0)
Podstawowe informacje
Krzemieniec położony jest w zachodniej Ukrainie, nad rzeką Ikwą, w obwodzie tarnopolskim, na granicy Wołynia i Podola. Dziś jest to niewielkie miasto, liczące nieco ponad 20 tys. mieszkańców.
Nazwa miasta pochodzi od licznie spotykanych na okolicznych wzgórzach krzemieni.
Krótka historia miasta
Niektóre źródła datują wybudowanie twierdzy w Krzemieńcu już na VIII lub IX wiek. Obszar ten wszedł potem w skład Rusi Kijowskiej.
W roku 1226 twierdza oparła się atakom króla Andrzeja Węgierskiego. Wówczas fortyfikacje zamku były już bardzo silne. Murowane umocnienia powstały na miejscu wcześniejszych, drewnianych, wzniesionych wokół grodu książąt ruskich w XII wieku.
Twierdza krzemieniecka była jedną z nielicznych, które w 1240 r. oparły się najazdowi Mongołów. Pozostała niezdobyta przez całe średniowiecze.
Po opuszczeniu grodu przez księcia ruskiego Mścisława II w 1227 r. Krzemieniec dostał się pod panowanie węgierskie, a od 1382 r. był w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Krzemieniec otrzymał prawa miejskie w 1431 r.
Miasto pozostało w granicach Rzeczypospolitej do czasów Trzeciego Rozbioru w 1795 r., kiedy to weszło w skład ziem zaboru rosyjskiego. Krzemieniec powrócił do Rzeczypospolitej po I wojnie światowej.
W czasie II wojny światowej miasto było miejscem pogromów ludności żydowskiej i polskiej. Po wojnie znalazło się w granicach Związku Radzieckiego. Od 1991 r. należy do niepodległej Ukrainy.
Ukraina | Ruiny średniowiecznego zamku krzemienieckiego (Кременецький замок by Olexandr Kravchuk na licencji CC BY 2.0)
Architektura
Nad miastem, na Górze Królowej Bony, wznoszą się ruiny średniowiecznego zamku krzemienieckiego. Warto udać się na Wzgórze Zamkowe, aby obejrzeć pozostałości średniowiecznej twierdzy oraz przepiękną panoramę miasta.
Czasy świetności zamek przeżywał w XVI w., kiedy to starostwo krzemienieckie zostało własnością Bony. Królowa obrała zamek swoją siedzibą; za jej rządów dokonano umocnienia twierdzy oraz jej przebudowy w stylu renesansowym.
W 1648 r. zamek został zdobyty przez pułkownika kozackiego Maksyma Krzywonosa, jednego z przywódców powstania Chmielnickiego. Zburzonej wówczas twierdzy nigdy nie odbudowano.
Do charakterystycznych budynków Krzemieńca należą budowle sakralne. W 1538 r. Bona Sforza ufundowała tu kościół farny. W XVII w. został on przekazany franciszkanom. W 1832 r. w ramach represji po powstaniu listopadowym Rosjanie przekształcili kościół w cerkiew. Obecnie jest to sobór św. Mikołaja.
W XVIII w. powstały w Krzemieńcu kościół i klasztor jezuitów. Budynki te również zostały przekazane prawosławnym w XIX w. Po I wojnie światowej jezuici odzyskali kościół, ale po II wojnie władze radzieckie przekształciły go w salę sportową. Obecnie jest to cerkiew Przemienienia Pańskiego.
Do innych obiektów sakralnych w Krzemieńcu należą katolicki kościół św. Stanisława z połowy XIX w. czy monaster Objawienia Pańskiego. Warta zobaczenia jest także drewniana cerkiew Podniesienia Krzyża Pańskiego.
Wśród obiektów architektury świeckiej Krzemieńca warto wyróżnić pałac Karoliny Dzembowskiej z XVIII w. czy znajdujące się w centrum miasta złączone ze sobą kamienice z przełomu XVII i XVIII w., zwane Bliźniakami Krzemienieckimi.
Ukraina | Widok na Krzemieniec (Landscape by Nick S na licencji CC BY-SA 2.0)
Juliusz Słowacki
W Krzemieńcu urodził się Juliusz Słowacki i to właśnie z jego powodu miasto jest jednym z najczęściej odwiedzanych przez Polaków miejsc w zachodniej Ukrainie. Można tu zwiedzić rodzinny dworek poety, w którym obecnie mieści się jego muzeum.
W kościele św. Stanisława znajduje się pomnik Słowackiego. W czasach sowieckich został on uratowany przez miejscowych Polaków, którzy przekonali Rosjan, iż jest to pomnik „rewolucyjnego poety”.
Liceum Krzemienieckie
Słowacki uczęszczał do słynnego Liceum Krzemienieckiego, założonego w 1805 r. przez Tadeusza Czackiego. Miało ono pełnić rolę ośrodka edukacyjno-kulturalnego dla południowo-wschodnich Kresów. Poziom nauczania liceum mógł się równać nawet z poziomem uniwersyteckim. Bogata biblioteka szkoły oparta była na księgozbiorze Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Zainteresują Cię również
Historia Hiszpanii
Koptowie - wspólnota chrześcijańska w Egipcie
Historia Dubaju w pigułce
Historia Chin
Kalendarium dziejów Cypru
Muzeum Brytyjskie (British Museum)
