Jednym z najpiękniejszych i najcenniejszych zabytków Lwowa jest Katedra Łacińska znajdująca się w samym sercu miasta. Jest to przykład niesamowitej mieszanki stylów.

Odnajdziemy tu elementy gotyku, neogotyku, baroku i rokoko. Jest to niesamowity zapis dziejów lwowskiej kultury i sztuki.

Ukraina | Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, lwowska starówka

Ukraina | Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, lwowska starówka (view from City Hall Tower by Jennifer Boyer na licencji CC BY 2.0)

Historia Katedry

Katedra znajduje się przy południowo-wschodnim narożniku lwowskiego rynku. Jej właściwa i pełna nazwa brzmi: Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.

Jej budowę rozpoczęto jeszcze za czasów Króla Kazimierza III Wielkiego, w roku 1370, co czyni ją jednym z najstarszych kościołów Lwowa. Budowa trwała przez cały XV wiek.

Warto wiedzieć, że już wcześniej w tym miejscu wznosił się drewniany kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem Najświętszej Trójcy. Wybudowano go w roku 1344, jednak już sześć lat później doszczętnie spłonął.

Trójnawowy gmach obecnej bazyliki w stylu gotyckim, o długości 67 m i szerokości 23 m, zaprojektowany został przez Piotra Stechera. Kościół był wielokrotnie przebudowywany i remontowany, w wyniku czego wiele cennych detali architektonicznych uległo zniszczeniu. Pierwsza taka renowacja nastąpiła po wielkim pożarze Lwowa w 1527r. Następnej dokonano za rządów arcybiskupa Wacława Sierakowskiego w latach 1765-72. Usunięto wówczas wiele starych i niezwykle cennych gotyckich oraz renesansowych grobowców, epitafiów i ołtarzy. Ponadto otynkowano ściany i filary gotyckie, nadając świątyni charakter późnobarokowy z elementami rokoka. Dobudowano także dzwonnicę. W roku 1917 w Katedrze ustawiono pomnik Tadeusza Kościuszki, aby uczcić setną rocznicę jego śmierci. Są to tylko nieliczne z przykładów zmian.

Wizyta Jana Pawła II

Ostatnich renowacji dokonano na przełomie lat 1999 i 2000 przed przybyciem do Bazyliki Jana Pawła II. Artyści-konserwatorzy z Ukrainy oraz Polski wspólnymi siłami odnowili prezbiterium, główny ołtarz, zakrystię oraz kaplicę św. Józefa. Papież przybył do Katedry 25 czerwca 2001 roku. Na pamiątkę tego wydarzenia w 2003 roku na zachodniej ścianie świątyni wmurowano tablicę pamiątkową projektu Jarosława Skakuna w języku polskim, ukraińskim i łacińskim. Co ciekawe, dokładnie w tym samym miejscu wisiała wcześniej tablica upamiętniająca 500-lecie bitwy pod Grunwaldem, która została zniszczona podczas okupacji niemieckiej.

Odpust zupełny

Kościół został poświęcony w 1405 roku przez biskupa przemyskiego Macieja Janinę, jednak początkowo nie miał on rangi katedry, którą stał się dopiero siedem lat później. W roku 1910 Katedra została mianowana Mniejszą Bazyliką przez papieża Piusa X. Jest to tytuł honorowy nadawany najcenniejszym kościołom, które wyróżniają się ze względu na nieocenione walory zabytkowe, liturgiczne oraz wartość pielgrzymkową i duszpasterską. Mniejsza Bazylika ma szczególne znaczenie dla wiernych, gdyż podczas wyznaczonych dni w roku (np. 29 czerwca w trakcie uroczystości Apostołów Piotra i Pawła) w trakcie uczestnictwa w liturgii świętej uzyskuje się odpust zupełny.

Ukraina | Katedrę otaczają posągi świętych, które są pozostałością po dawnym cmentarzu

Ukraina | Katedrę otaczają posągi świętych, które są pozostałością po dawnym cmentarzu (The Latin Cathedral by Jennifer Boyer na licencji CC BY 2.0)

Wygląd zewnętrzny

Z zewnątrz Bazylika nie wyróżnia się niczym szczególnym. Wykonana jest z dużych bloków piaskowca i wapieni, pochodzących z okolicznych kamieniołomów. Jest to po prostu duży budynek z jedną wieżą, otynkowany na beżowo-kremowy kolor.

Dopiero po wejściu do świątyni można w pełni docenić jej piękno. Obecnie do kościoła można wejść jedynie bocznymi bramami, gdyż brama główna została zamurowana w roku 1772, podczas protestu mieszkańców miasta przeciwko okupacji austriackiej. W miejscu tym zobaczymy czerwoną cegłę.

Wnętrze świątyni

We wnętrzu widoczne są wszystkie kluczowe elementy architektury gotyckiej. W budowie bryły dominacja kierunku pionowego oraz charakterystyczna szkieletowa struktura.

Monumentalność budynku podkreślają sklepienia krzyżowo-żebrowe oraz ostro łukowate okna. Wypełnione są one kolorowymi i misternymi witrażami zaciemniającymi wnętrze, czyniąc go bardziej uduchowionym. Barwne światło maluje plamy na wyposażeniu świątyni. Jednak wszystkie witraże, które można obecnie podziwiać w bazylice powstały w wieku XIX. Jednym z bardziej ciekawych jest witraż znajdujący się w środkowym oknie ponad głównym ołtarzem. Jest to witraż zaprojektowany przez Edwarda Lepszego w 1902 r., zatytułowany „Najświętsza Maryja Panna Królowa Korony Polskiej”.

Pozostałe witraże zaprojektowali: T. Popiel, J. Mehoffer, St. Kaczor Batowski, T. Kraszewski, J. Makarewicz, F. Lauferberg, T. Lisiewicz, a nawet Jan Metejko.

Ukraina | Budowę Katedry Łacińskiej rozpoczęto za czasów Króla Kazimierza III Wielkiego w roku 1370

Ukraina | Budowę Katedry Łacińskiej rozpoczęto za czasów Króla Kazimierza III Wielkiego w roku 1370 (The Latin Cathedral by Jennifer Boyer na licencji CC BY 2.0)

Wielki Ołtarz

Niewątpliwie jednym z najciekawszych elementów Bazyliki jest Wielki Ołtarz. Został on wzniesiony w roku 1766 i jest wykonany w stylu barokowym.

W ołtarzu znajduje się kopia niewielkiego, słynącego cudami obrazu Matki Boskiej z Dzieciątkiem, zwanej Łaskawą lub Domagaliczowską. Obraz nazywany bywa czasami także obrazem Matki Bożej "Murkowej". Oryginał od roku 1980 znajduje się w skarbcu Katedry na Wawelu. Został on namalowany temperą przez Józefa Szoc-Wolfowicza. Reprodukcja obrazu umieszczona jest w pięknie zdobionej złotej ramie. Przedstawia on siedzącą w obłokach na tronie Matkę Boską w czerwonej szacie i zielonej pelerynie. Matka Boska trzyma małego nagiego Pana Jezusa opierając jego stopy na swoim prawym udzie.

Znajdują się tam także słowa opowiadające historię śmierci 9 letniej Katarzyny, córki Wojciecha Domahalycha. Zmarła ona w roku 1598 na nieuleczalną chorobę. Obraz ten 12 maja 1776 roku został uznany przez władze Kościoła za cudowny. Nadano mu wówczas korony papieskie.

Matka Boża Łaskawa, nazywana Śliczną Gwiazdą Lwowa, jest główną patronką archidiecezji lwowskiej. Jej święto obchodzone jest 1 kwietnia. Wielki ołtarz ozdobiony jest marmurowymi kolumnami oraz posągami w stylu rokoko wykonanymi przez rzeźbiarza Macieja Polejowskiego. Przedstawiają one postacie czterech świętych: Augustyna, Ambrożego, Grzegorza i Hieronima. Po lewej stronie ołtarza znajduje się loża królewska w stylu neogotyckim.

Kaplica Kampianów

Dookoła Katedry znajdują się liczne kaplice. Powstawały one od XVI do XVIII wieku, w związku z czym każda charakteryzuje się odmiennym stylem.

Najcenniejszą z nich jest znajdująca się przy północnej ścianie renesansowa kaplica Kampianów. Wykonali ją na przełomie XVI-XVII w. artyści pochodzący z Lwowa m.in.: Paweł Rzymian i Jan Pfister. Kaplica ozdobiona jest elementami z czarnego, białego, różowego i czerwonego marmuru oraz obrazem Jezusa Chrystusa. Wewnątrz znajduje się ołtarz projektu Henryka Horsta oraz popiersia lekarzy: Pawła Kampiana i jego syna Marcina. Ozdabiają ją również płaskorzeźby apostołów, proroków i ewangelistów. Jej kopułę pokrywają freski Stanisława Stroińskiego. Pełni ona funkcję rodzinnego mauzoleum Kampianów oraz spokrewnionych z nimi rodów Ostrogórskich i Grozwajerów.

Co ciekawe, nawet z zewnątrz można zobaczyć, w którym dokładnie miejscu znajduje się kaplica, gdyż od strony fasady zdobią ją trzy kamienne płaskorzeźby.

Ukraina | Kaplica Boimów nazywana również Kaplicą Ogródów

Ukraina | Kaplica Boimów nazywana również Kaplicą Ogródów (The Chapel of the Boim Family by Jennifer Boyer na licencji CC BY 2.0)

Kaplica Boimów

Inną interesującą kaplicą jest manierystyczna Kaplica Boimów. Kaplica ta znajduje się w pobliżu Katedry Łacińskiej i dawniej graniczyła z cmentarzem.

Podobnie jak w przypadku kaplicy Kampianów i tutaj znajdują się groby rodzinne. Początkowo było ich aż 14 i wszystkie należały do kupieckiego rodu Boimów. Całość wybudowano na początku XVI w. w stylu późnego renesansu.

Dawne cmentarze na Placu Kateralnym

Na terenie obecnego Placu Katedralnego niegdyś mieścił się cmentarz. Powstał on prawdopodobnie w roku 1405 i pierwotnie otaczał go mur. Cmentarz ten był położony znacznie niżej, niż obecny poziom placu. Mury cmentarne zostały zniszczone już w roku 1776. Wówczas to przeniesiono także kompleks rzeźb „Chrystus na łożu śmierci” do jednej z bram.

Siedem lat później (w roku 1783) cesarz Józef II ze względów higienicznych nakazał zlikwidowanie wszystkich przykościelnych cmentarzy i przeniesienie ich poza granice miasta. Ze starego cmentarza zachowały się jedynie posągi świętych, które umieszczono na postumentach wokół Katedry.

Na dogłębne zwiedzenie Katedry Łacińskiej należy przeznaczyć sporo czasu. Warto go poświęcić, aby poznać wszystkie detale architektoniczne. Jest tutaj co podziwiać i dla każdego będzie to niczym wędrówka przez minione epoki.

Zainteresują Cię również

Duże okna w Holandii Duże okna w Holandii
Spacerując czy przejeżdżając ulicami holenderskich miast z pewnością zwrócimy uwagę na duże, często niezasłonięte...
Kaplica Sykstyńska – 20 faktów i ciekawostek Kaplica Sykstyńska – 20 faktów i ciekawostek
O Kaplicy Sykstyńskiej w Pałacu Watykańskim powiedziano już wiele, nie będziemy więc powielać kwiecistych opisów na...
Świątynia Oktawiana Augusta w Puli Świątynia Oktawiana Augusta w Puli
Pula to przepiękna miejscowość położona w południowej Istrii. Nazywana jest „Chorwackim Rzymem”… I to nie z byle...
Koptowie - wspólnota chrześcijańska w Egipcie Koptowie - wspólnota chrześcijańska w Egipcie
Koptowie stanowią jedną z najstarszych wspólnot chrześcijańskich na Bliskim Wschodzie. Są też najliczniejszą grupą...
Zamek w Kyrenii Zamek w Kyrenii
Na północnym brzegu wyspy, w tureckiej części Cypru, położony jest zamek w Kyrenii. Z antycznego miasta, które...
Dubai Mall Dubai Mall
Znajdujące się w obrębie kompleksu Burdż Chalifa centrum handlowe Dubai Mall jest największym pod względem...