Każdy, kto widział drugą część głośnego „Dirty Dancing – Havana Nights” – nie mógł nie zapamiętać, że Amerykanie to „sztywniacy”, zaś Kubańczycy – to jeden z najbardziej roztańczonych narodów świata.
Kuba | Rumbę i son poza zawodowymi tancerzami tańczą dziś głównie dziadkowie młodych Kubańczyków (Cuba (77 of 86) by Ben Kucinski na licencji CC BY 2.0)
Taniec namiętności
Tę trochę naiwnie nakreśloną historię obalenia rządów Batisty, skrytą za fasadą historii miłosnej, warto tu przywołać przede wszystkim dlatego, że dzięki niej widać jak na dłoni, jak bardzo kultura kubańska przesycona jest tańcem: na Kubie nie tylko tańczy się dużo, ale tańczy się wszędzie. Czy od lat 60. XX wieku coś się zmieniło? Pod tym względem chyba niewiele…
Jak na republikę socjalistyczną Kuba nie podlega szczególnie restrykcyjnym normom obyczajowym. W tej części świata zresztą chyba trudno byłoby okiełznać ludzkie namiętności. Powszechnie znana jest bowiem niespożyta witalność i namiętna natura Kubańczyków. A namiętnościom dają upust Kubańczycy – tak kobiety, jak i mężczyźni – m.in. w tańcu.
Kubańskie rytmy
W tańcu kluczową rolę odgrywa rytm. W wytwarzaniu rytmu nieodzowne są bębny Conga, a także… instrument zwany clavesy. Ten charakterystyczny kubański instrument to po prostu para drewnianych kołeczków. Kołeczki zwane są macho i hembra (z hiszp. męczyzna i kobieta). Hembra muzyk trzyma w dłoni w taki sposób, by stworzyć akustyczny rezonans, macho zaś rytmicznie uderza o hembra. O barwie brzmienia decyduje zazwyczaj gatunek drewna, z którego ten instrument został wykonany. Czasem hembra jest grubsza, a w jej środku wycina się otwór, co również powoduje zmianę brzmienia.
Clavesy usłyszeć można i w son, i w mambo, i oczywiście w kubańskiej rumbie.
Kuba | Kubańczycy to jeden z najbardziej roztańczonych narodów świata (Blue Dancer (Yemaya)_Cuba 060 by James Emery na licencji CC BY 2.0)
Przede wszystkim należy podkreślić, że kubańska rumba w niczym nie przypomina rumby towarzyskiej. Na Kubie popularne są co najmniej trzy odmiany tego tańca. Najważniejszą jest chyba guaguancó.
Wprowadzeniem do guaguancó jest część śpiewana. Całość tańca to minispektakl, w którym kobieta i mężczyzna demonstrują podszytą seksem grę, usiłują wzbudzić w sobie wzajemnie zainteresowanie. W trakcie tej gry kobieta unika zbytniego zbliżenia, mężczyzna zaś wykonuje specyficzne ruchy biodrami (vacuano) znane zresztą i z innych tańców pochodzenia afrykańskiego.
Starszy od rumby jest son. Pierwsza znana pieśń, El Son de La Má Teodora, powstała w 1570 r. Należy ten gatunek kojarzyć z takimi znanymi utworami jak Chan Chan grupy Buena Vista Social Club, czy Guantanamera, choć ten drugi utwór w wykonaniu Guillermo Portabales przywołuje od razu inną ultra tradycyjną kubańską odmianę muzyki – guajira.
Muzyka punkowa
Warto także odnotować istnienie muzycznej alternatywy dla tradycyjnego połączenia hiszpańskich i afrykańskich wpływów. Punkrockowa grupa Porno para Ricardo (szczególnie popularna od czasu, kiedy jej lider Gorki Aguila trafił do więzienia) proponuje kubańskiej młodzieży muzykę zupełnie inną niż ckliwe sonowe kawałki czy gorące latynoskie rytmy. Czy punkowa kapela pasuje do „wyspy jak wulkan gorącej”? Cóż – Kuba jest muzycznie tolerancyjna, ale muzyka, która zaszczepia ideologiczny ferment, oczywiście nie mogła ujść czujnej uwadze El Comandante. Nic dziwnego, że Gorki Aguila otrzymał zakaz publicznych występów i obecnie grupa bardziej znana jest raczej poza Kubą, tym bardziej że w ojczyźnie muzyków dostęp do Internetu ma zaledwie kilka procent społeczeństwa.
Kuba | Nauka tańca na plaży (Dancing on the Beach by Christopher Lancaster na licencji CC BY-SA 2.0)
Taniec ulicy
Lepszym popularyzatorem muzycznej wiedzy niż Internet jest na Kubie ulica – w tej przestrzeni serca większości kubańskiej młodzieży podbija cubaton, czyli kubańska odmiana reggaetonu. Cubaton to w skrócie gorące rytmy plus hip hop. Ta niegrzeczna, a mimo tego (a może właśnie dlatego) tradycyjna muzyczna mieszanka zawładnęła ulicami już na dobre.
Faktem jest, że rumbę i son poza zawodowymi tancerzami tańczą dziś głównie dziadkowie młodych Kubańczyków, jednak sam zwyczaj tańczenia na ulicach – obojętnie, czy tańczy się rumbę, habanerę, czy cubaton – jest, jak się wydaje, ponadpokoleniowy, co świadczy o tym, jak mocno jest on zakorzeniony w kubańskiej kulturze. Bawią się tak i młodsi, i starsi mieszkańcy największej karaibskiej wyspy.
Kuba | Kubańska rumba w niczym nie przypomina rumby towarzyskiej (Rumba by Boggin na licencji CC BY-SA 2.0)
Zainteresują Cię również
Znani Portugalczycy
Portugalskie imiona i nazwiska
Egipt – język i podstawowe zwroty
Kaplica Sykstyńska – 20 faktów i ciekawostek
Filmy z Chorwacją w tle
Ludność Portugalii
