Dla wielu turystów ich urlop na Cyprze zaczyna się w Larnace. Samoloty większości linii lotniczych lądują właśnie na tutejszym międzynarodowy lotnisku. Do najważniejszych atrakcji miasta należy niewątpliwie cerkiew św. Łazarza.

Cypr | Cerkiew św. Łazarza w Larnace

Cypr | Cerkiew św. Łazarza w Larnace (St Lazarus Church in Larnaca, Cyprus by Martin Belam na licencji CC BY-SA 2.0)

Kim był Łazarz?

Łazarz, zgodnie z ewangelią, został przez Jezusa przywrócony do życia po tym, jak nie tylko zmarł, ale nawet kilka dni przebywał już grobie. Według legendy wywędrował później na Cypr i został tam pierwszym biskupem wyspy.

Miejsce wiecznego spoczynku

Kościół św. Łazarza zbudowano w IX wieku w miejscu, gdzie według greckich i cypryjskich przekazów miał znajdować się grób Łazarza (tym razem już ostateczny), kościół wskazuje miejsce jego wiecznego spoczynku. Relikwie świętego były wielokrotnie zagubione i dopiero po pożarze kościoła w 1970 r. odkryto je na nowo. Kościół przekształcono w 1571 r. w meczet, jednak osiemnaście lat później Osmanowie przekazali go chrześcijanom. W okresie około 200 lat kościół był wykorzystywany wspólnie przez chrześcijan prawosławnych i katolickich.

Obecny wygląd kościoła św. Łazarza jest wynikiem wielu remontów i odbudowy w ciągu wieków. Jest to jeden z trzech zabytkowych kościołów, które przetrwały na Cyprze. Wprawdzie żadna wcześniejsza budowla kościelna na tym miejscu nie została udokumentowana, ale można przyjąć, że ten kościół wzniesiono na cmentarzu, o czym świadczą wykopaliska. Pierwsza świątynia miała zapewne formę trzynawowej bazyliki, a trójdzielna zakrystia dowodzi, że nie zbudowano jej wcześniej, niż przed połową VI wieku. Prawdopodobnie została zniszczona podczas arabskiego panowania (649-965).

Cypr | Bogate wnętrze cerkwii

Cypr | Bogate wnętrze cerkwii (Saint Larazus Church in Larnaca by Sergey Galyonkin na licencji CC BY-SA 2.0)

Potem na tym samym miejscu zbudowano mniejszy, też świętemu Łazarzowi poświęcony kościół. Wykopaliska ujawniły dowody potwierdzające pogląd, że dzisiejszy kościół jest trzecim zbudowanym w tym samym miejscu, gdzie wcześniej stały dwa kościoły. Sprawą zainteresował się sam Konstantynopol. Według dokumentów, bizantyjski cesarz Leon VI Mądry wysłał swoich delegatów do Larnaki na poszukiwanie miejsca, gdzie został pochowany św. Łazarz. Odkryto przy tym sarkofag, którego inskrypcja „czwarty dzień Łazarza i przyjaciel Chrystusa” nie pozostawiała wątpliwości, komu poświęcona winna być świątynia.

W zamian za przekazanie kości świętego z sarkofagu, wzniesiony został większy, obecny kościół. Relikwie przewiezione do Konstantynopola zostały w 1204 r. zrabowane przez krzyżowców i zabrane do Marsylii. Trafiły do kościoła św. Łazarza w Autun w Burgundii, gdzie znajdują się do dzisiaj. Budowa kościoła w Larnace była prawdopodobnie wspierana środkami cesarskimi, co umożliwiło stworzenie skomplikowanej architektonicznie budowli z trzema wspaniałymi kopułami.

W latach 1773 i 1797 powstały w kościele św. Łazarza kosztowne bizantyjskie ikony i jedyne w swoim rodzaju, barokowe, rzeźbione w drewnie ikonostasy, które przetrwały do naszych czasów. Kilka drewnianych elementów ołtarza i marmurowe części ambony pochodzą z XVII wieku. Po czasach osmańskich wieżę kościelną przebudowano na dzwonnicę w stylu łacińskim. Duże szkody wyrządził pożar kościoła w 1970 r., który zniszczył znaczną część wyposażenia wnętrza. W latach 1972-1974 zniszczenia zostały odrestaurowane. Przy okazji, w sarkofagu pod ołtarzem zidentyfikowano szczątki, które przypisano św. Łazarzowi. Wynika z tego, że jednak nie wszystkie relikwie wywieziono swego czasu do Konstantynopola.

Cypr | Grobowiec św. Łazarza

Cypr | Grobowiec św. Łazarza (Tomb in St Lazarus Church in Larnaca, Cyprus by Martin Belam na licencji CC BY-SA 2.0)

Kościół dzisiaj

Dzisiejszy kościół jest budynkiem o długości 31 m i szerokości 14,5 m. Posiada półkoliste apsydy wewnętrzne, trójścienne zewnętrzne i pięciościenne w centrum. Szczególnie interesująca jest architektura wnętrza świątyni. Środkową nawę wieńczą trzy kopuły. Ikonostasy z XVIII w. oraz ikona przedstawiająca wskrzeszenie Łazarza z XVII w. stanowią najcenniejsze obiekty artystyczne kościoła. Drewniany, rzeźbiony tron biskupi oraz relikwiarz przedstawiają znakomitą jakość wykonania. Na południowej ścianie znajduje się ikona przedstawiająca męczeństwo apostoła Andrzeja, a na północnej ścianie replika ikony z rosyjskiego Kazania. Dzwonnica z XIX w. jest ozdobiona filigranowymi rzeźbami w kamieniu.

Do kościoła można wejść również tylnym wejściem albo po schodach przez nawy boczne.

Cypr | Kościół św. Łazarza zbudowano w IX wieku

Cypr | Kościół św. Łazarza zbudowano w IX wieku (Saint Larazus Church in Larnaca by Sergey Galyonkin na licencji CC BY-SA 2.0)

Zainteresują Cię również

Świątynia Oktawiana Augusta w Puli Świątynia Oktawiana Augusta w Puli
Pula to przepiękna miejscowość położona w południowej Istrii. Nazywana jest „Chorwackim Rzymem”… I to nie z byle...
Katedra Wniebowzięcia NMP w Dubrowniku Katedra Wniebowzięcia NMP w Dubrowniku
Przechadzając się uliczkami Dubrownika warto wstąpić do jego głównej świątyni, zwanej Velika Gospa, gdzie...
Katedra Świętego Dujama w Splicie Katedra Świętego Dujama w Splicie
Jednym ze sztandarowych zabytków Splitu jest kościół pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny, czyli Katedra św....
Klasztor Kykkos w górach Troodos Klasztor Kykkos w górach Troodos
Ten piękny i uważany za najwspanialszą budowlę tego typu na Cyprze, XI-wieczny klasztor, leży w górach Troodos, na...
Katedra w Kolonii Katedra w Kolonii
Katedra świętego Piotra i Najświętszej Marii Panny w Kolonii jest największym kościołem tego miasta i bodaj...
Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Zagrzebiu Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Zagrzebiu
Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Zagrzebiu (po chorwacku: Katedrala Uznesenja Blažene Djevice...